حجت الاسلام و المسلمین نقویان، استاد حوزه و دانشگاه، در جمع هزاران نفر از زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی به سخنرانی پرداخت و گفت: برای انسان در انجام اعمال روزانه سه انگیزه وجود دارد. گاهی انگیزه‌ها از ناحیه انجام تکلیف است، بدین معنا که انسان آن کار را وظیفه خود می داند و این انگیزه ممکن است سخت و سنگین باشد. 

وی خاطرنشان کرد: در چنین انگیزه ای، ممکن است فشارهای متعددی بر انسان وارد شود و انسان نیز گاهی اوقات از سر سختی، مشکلات و دردها مجبور به انجام آن باشد. به عنوان مثال فردی که نمازش را از سر تکلیف می خواند، هنگامی که به علت خواب‌آلودگی نتواند نماز صبحش را اقامه کند، دغدغه و ناراحتی از این غفلتش نخواهد داشت.

وی ادامه داد: بنابراین اگر کاری از سر تکلیف انجام شود، فرد آن را با سختی، کسالت و روحیه بسیار ناراحت کننده انجام می دهد و البته عده بسیاری از انسان ها اینگونه کار می کنند.

تأکید قرآن بر انجام کارها با انگیزه عاقلانه

این استاد دانشگاه تهران در ادامه به تبیین و تشریح انگیزه‌های عاقلانه به عنوان دومین انگیزه اعمال آدمیان پرداخت و تصریح کرد: گروه دیگری از انسان ها انگیزه عاقلانه دارند، یعنی انسان به درجه ای می رسد که احساس می کند اگر فلان کار را انجام دهد به برتری هایی دست می یابد، بنابراین اعمالش را از سر تعقل انجام می دهد. مثلا فردی که چادر سرش می کند اگر انگیزه عاقلانه داشته باشد، بر این باور است که حجاب بهتر از بدحجابی است، زیرا جامعه آرامش بیشتری پیدا می کند و فساد کاهش پیدا می کند.

وی متذکر شد: خداوند متعال در قرآن کریم بر انسان ها تأکید کرده است که عاقلانه کار کنند و در این خصوص می فرماید «وقتی می خواهید کاری را انجام دهید، اگر عقل شما پاسخگوی آن نیست، در خصوص آن مشورت کنید» به عنوان نمونه برخی از خانم ها وقتی با پوشیدن برخی از لباس های خاص در جامعه حضور پیدا می کنند، مشخص می شود که عقل آن ها درک صحیحی از لباس مناسب ندارد و پیرامون لباس پوشیدن مناسب با کسی مشورت نکرده اند.

وی با اشاره به شکل گیری اختلافات خانوادگی به جهت عدم تعقل در انجام کارها، اظهار داشت: گاهی اوقات برخی از اتفاقات و رویدادهایی که در خانواده ها بر اثر دخالت های خانواده پیش می آید، از سر عقل و خرد نیست و این عوامل بی خردی موجب طلاق و جدایی اعضای یک خانواده می شود. بنابراین بسیاری از زندگی هایی که امروز به تلخی منجر می شود به جهت نابلدی و برخورد ناشیانه بزرگترها است، از این رو باید در برخورد های حاکمانه، عقل را علامت حاکم بزرگ بدانیم.

حجت الاسلام و المسلمین نقویان سپس نتیجه گرفت: انسانی که در زندگی خود عاقلانه و مدبرانه تصمیم گیری نماید، اگر مسأله ای را نداند با افراد صالح مشورت می کند.

اهل بیت به دنبال کار عاشقانه‌اند

انگیزه عاشقانه در انجام کارها، سومین انگیزه ای بود که حجت الاسلام نقویان به توصیف ویژگی‌های آن پرداخت و گفت: اصلی ترین انگیزه، انگیزه عاشقانه است و اگر کسی خود را از انگیزه تکلیف مدار به انگیزه عاقلانه و سپس به انگیزه عاشقانه رساند، به موفقیت های بسیار بزرگی دست خواهد یافت.

این استاد حوزه با بیان این که پیامبر گرامی اسلام کارهای خود را عاشقانه انجام می دادند و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام به دنبال کارهای عاشقانه بودند، ابراز داشت: اگر انسان عاشقانه نماز بخواند، نمازش ارزشمند خواهد شد و این نوع شیوه ملاقات با خدا بسیار پسندیده و مبارک است، چرا که انسان عاشق، افعالش را بی مزد انجام می دهد و این اعمال و افعال او قابل تقدیر است.

وی در مثالی بیان کرد: خانم آرین که سال ها در آمریکا زندگی می کرد، وقتی مسلمان شد عاشق چادر بود و از چادر به عنوان تاج بندگی یاد می کرد و چادر را به عنوان کرامت می داند، بنابراین این انگیزه برای چادر پوشیدن قابل تقدیر است. اگر مادری به چادر احترام کند آنگاه دختر آن خانواده با لذت و عاشقانه چادر می پوشند.

حجت الاسلام و المسلمین نقویان یادآور شد: گاهی اوقات برخی مسائل در زندگی انسان جای دارد ولی جایگاه ندارد، اگر نماز و روزه انسان در زندگی اش جایگاه نداشته باشد، اعضای خانواده به آن احترام نمی گذارند. اگر ما جایگاه مسائل دینی را در خانواده حفظ کنیم، تمام اعضای خانواده ما برای آنان ارزش قائل می شوند.

وی با ذکر این که اگر انسان عاشقانه کار کند، دیگر دچار خستگی، دشواری، خلوت و جلوت نمی شود، اذعان داشت: اگر بتوانیم خود را از سطوح کودک مأب بودن و کوچک فکر کردن ارتقاء دهیم، در انجام همه امور زندگی اخروی و دنیوی به موفقیت های بزرگی دست خواهیم یافت. به عنوان مثال مردی که عاشقانه به خانواده اش خدمت کند، اعضای خانواده ویژگی های مطلوب آن فرد را نا خودآگاه متوجه می شوند و از او تقدیر می کنند.

در پایان این مراسم دعای «عالیة المضامین» توسط حاج مهدی نیکبخت، مداح اهل بیت علیهم السلام قرائت شد.

گزارش: سید امیر حسین ارشادی نیا/مشهد